Dự án văn học:
VĂN VÀ ĐỜI
Việc đổi mới phương pháp dạy học nói chung, phương pháp dạy học môn Ngữ văn nói riêng được xem là một phương châm quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục. Trong đó, dạy học theo dự án là một mô hình dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Phương pháp này giúp phát triển kiến thức và các kỹ năng liên quan thông qua những nhiệm vụ mang tính mở, khuyến khích học sinh tìm tòi, vận dụng những kiến thức đã học và tạo ra sản phẩm của chính mình.
Hiểu được ưu điểm của phương pháp dạy học dự án, tổ Ngữ văn trường THPT Tân Phong gồm các cô: Nguyễn Thị Huệ, Đinh Thị Thanh Tâm, Lê Hoàng Tú Uyên, Trần Thị Kim Ngân, Đoàn Thị Hợp, cùng các em học sinh khối 11 đã thực hiện dự án Văn và đời. Dự án nhằm mục đích cung cấp, bồi dưỡng cho học sinh kiến thức, thái độ, cách nhìn nhận đúng đắn về môn Ngữ văn. Thông qua dự án học tập, học sinh được tham gia lựa chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú cá nhân. Học sinh được thể hiện khả năng sáng tạo của bản thân khi giải quyết các nhiệm vụ học tập có liên quan đến chủ đề của dự án, có cơ hội phát huy năng khiếu của bản thân như vẽ tranh, làm thơ, quay video,…; từ đó khơi gợi hứng thú của người học trong việc tiếp nhận kiến thức, xây dựng ý thức trách nhiệm, ý thức tự học, tự tìm tòi, sáng tạo của học sinh.
Ngày 20/01/2024, buổi cáo cáo sản phẩm dự án Văn và đời đã diễn ra thành công tốt đẹp, là kết quả của quá trình lao động nhiệt tình, nghiêm túc của cô và trò trong suốt 3 tháng triển khai dự án. Chương trình đã dẫn dắt người nghe tìm hiểu về mối quan hệ giữa đời sống và văn học qua 3 mảng: thiên nhiên, con người, cuộc sống.
Trưng bày các sản phẩm về thiên nhiên của học sinh
Trong nền văn học Việt Nam, thiên nhiên là hình tượng xuyên suốt, là cảm hứng bất tận cho các nhà thơ, nhà văn. Mở đầu buổi báo cáo là phần đọc diễn cảm những bài tản văn và cảm nhận thơ về thiên nhiên do chính các em học sinh tự viết, gửi gắm tâm tư, tình cảm của mình. Sự đầu tư còn được thể hiện qua những sản phẩm tranh vẽ phong cảnh, các loài hoa, hay những thước phim khắc họa khung cảnh nên thơ, gần gũi của Thành phố Hồ Chí Minh.
Học sinh theo dõi video clip giới thiệu về vẻ đẹp thiên nhiên TP.HCM
Với nhiệm vụ tìm hiểu về khía cạnh con người trong văn chương và đời thường, học sinh đã thu thập tư liệu, hình ảnh về tác giả Nguyễn Đình Chiểu trên các phương tiện internet, sách, báo…; sau đó tổng hợp, biên tập thành video và lồng tiếng. Các em đã chứng minh được rằng: Nguyễn Đình Chiểu không chỉ là tấm gương sáng về nghị lực phi thường, ông còn có nhiều đóng góp cho kho tàng văn học nước nhà.
Học sinh giới thiệu sản phẩm về Nguyễn Đình Chiểu
Những mảnh đời cơ cực, vất vả nhưng luôn nỗ lực vươn lên với phẩm chất tốt đẹp không chỉ có trong những sáng tác văn học mà luôn hiện diện đâu đó quanh ta. Đó là thông điệp mà nhóm tìm hiểu về khía cạnh cuộc sống trong dự án Văn và đời muốn gửi gắm đến cho mọi người thông qua hành trình đi thực tế, phỏng vấn những người dân công nhân lao động; bằng những thước phim xé lòng về các em bé được chăm sóc trong trại trẻ mồ côi. Grandi đã từng khẳng định: “Không có nghệ thuật nào là không hiện thực”. Cuộc sống là nơi bắt đầu và là nơi đi tới của văn chương.
Học sinh phỏng vấn người dân lao động để hiểu hơn về những khó khăn, vất vả trong công việc hằng ngày của họ
Xen kẽ trong chương trình là các tiết mục văn nghệ giàu cảm xúc. Người nghe được chìm đắm trong những giai điệu da diết, chất chứa nỗi niềm tiếc nuối, thất vọng của chàng trai trước sự thay đổi của người mình yêu qua ca khúc “Chân quê” - phổ nhạc từ bài thơ cùng tên của Nguyễn Bính; hay được động viên bởi lời bài hát “Sống như những đóa hoa” của Tạ Quang Thắng, rằng mỗi người đều có thể sống như những đóa hoa, tỏa sáng và đẹp đẽ theo cách riêng của mình nếu có ý chí, nghị lực và tình yêu cuộc sống.
Tiết mục văn nghệ với bài hát “Sống như những đóa hoa” do các em học sinh lớp 11A5 biểu diễn
Qua việc kết nối các sản phẩm của từng mảng với nhau, học sinh thấy được mối quan hệ chặt chẽ, tương hỗ giữa văn học và đời sống. Đời sống là chất liệu, đề tài, cảm hứng tạo nên các tác phẩm văn học và các tác phẩm văn học cũng chính là tấm gương phản ảnh đời sống, là phương tiện, công cụ thiết yếu trong giao tiếp. Nhận xét về quá trình hướng dẫn học sinh thực hiện dự án, các giáo viên nhận thấy học sinh phát huy rõ năng lực tự học, tìm tòi, suy nghĩ để giải quyết các vấn đề một cách tích cực và sáng tạo thông qua sản phẩm học tập, từ đó nuôi dưỡng tình yêu dành cho bộ môn Ngữ văn.
Các giáo viên trong nhóm dự án chụp hình lưu niệm với thầy Đặng Chí Minh – tổ trưởng tổ Ngữ văn (ngoài cùng bên trái)
và cô Võ Thị Mộng Trinh – Phó Hiệu trưởng nhà trường (ngoài cùng bên phải)
Dự án Văn và đời đã triển khai theo đúng tinh thần của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 về phát huy phẩm chất và năng lực của học sinh; đồng thời, phù hợp với mục tiêu dạy học Ngữ văn hiện nay: chú trọng dạy chữ, dạy người và hướng nghiệp. Những dự án thành công thế này là cơ hội để học sinh trải nghiệm, sáng tạo, hợp tác và trưởng thành.